Wielkopolskie produkty w systemach jakości żywności

W krajach Unii Europejskiej buduje się ze szczególną dbałością rynek takich produktów pochodzących i składających się z surowców z konkretnego miejsca, których najważniejszymi wartościami są jakość, skład oraz sam smak. Dlatego od 2004 roku, po wejściu Polski do Unii Europejskiej oraz wejściu w życie Ustawy o rejestracji i ochronie nazw i oznaczeń produktów rolnych i środków spożywczych oraz o produktach tradycyjnych z 17 grudnia 2004 roku, Samorządy realizują zadania na rzecz podnoszenia jakości żywności m.in. poprzez  wdrażanie unijnych oraz krajowych systemów jakości żywności.

Ustawa o rejestracji i ochronie nazw i oznaczeń produktów rolnych i środków spożywczych oraz o produktach tradycyjnych oprócz regulacji dotyczących rejestracji nazw na szczeblu Unii Europejskiej, określa warunki rejestracji produktów na Listę Produktów Tradycyjnych, która jest prowadzona przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Marszałków Województw. Na Listę wpisywane są produkty, których jakość lub wyjątkowe cechy i właściwości wynikają ze stosowania tradycyjnych metod produkcji, stanowiące element dziedzictwa kulturowego regionu, w którym są wytwarzane, oraz będące elementem tożsamości społeczności lokalnej. Za tradycyjne uważa się metody produkcji wykorzystywane od co najmniej 25 lat.

Na zdjęciu Krzysztof Grabowski-Wicemarszałek Województwa Wielkopolskiego z wielkopolskimi piekarzami, którzy trzymają świeżo wypieczone rogale świętomarcińskie- posiadające znak Chronione Oznaczenie Geograficzne

Wielkopolska ma w tej chwili zarejestrowane na Liście Produktów Tradycyjnych 93 produkty. Są to między innymi takie specjały jak: andruty kaliskie, borowik wielkopolski, domowe soki tłoczone na zimno ze świeżych owoców ziemi kaliskiej, miód witosławski, olej rydzowy, ser smażony, wędzonka ostrzeszowska i wiele innych.  

W Polsce ogółem zarejestrowano 1822 produkty, najwięcej w województwie podkarpackim – 227, dalej małopolskim – 208, lubelskim – 204.

,,Liczba pozycji która obejmuje ta lista, świadczy o niezwykle bogatej historii kulinarnej naszego Regionu. Dzięki pielęgnowaniu tradycji przez pokolenia możemy jako konsumenci czerpać z pozostawionego nam dziedzictwa. Trzeba podkreślić również fakt, że wpis na Listę Produktów Tradycyjnych i Regionalnych stanowił w niektórych przypadkach pierwszy krok dla producentów  w ubieganiu się o rejestracje wytwarzanej przez siebie żywności najwyższej jakości w Komisji Europejskiej”.  – podkreśla Wicemarszałek Województwa Wielkopolskiego Krzysztof Grabowski.

Doskonałym przykładem słów Wicemarszałka jest niedawno wpisana na listę Chronionego Oznaczenia Geograficznego ,,kiełbasa biała parzona wielkopolska”. Wśród zarejestrowanych na Liście Produktów Tradycyjnych produktów wyjątkowe miejsce zajmują wyroby mięsne, bowiem pod względem produkcji żywca wieprzowego i jego przetworów jesteśmy przodującym regionem w kraju. Jednym z najbardziej charakterystycznych dla Wielkopolski przetworów mięsnych jest właśnie biała kiełbasa, znana na terenie całej Polski, ale nieco inaczej wytwarzana w regionie wielkopolskim, głównie za sprawą przypraw, wśród których dominuje  majeranek. 

Dzięki wsparciu finansowemu Samorządu Województwa Wielkopolskiego (sfinansowanie ekspertów, którzy napisali wniosek) Wielkopolska Izba Rzemieślnicza w Poznaniu wraz z grupą Producentów Wielkopolskiej Kiełbasy Białej Parzonej złożyła wniosek do Komisji Europejskiej w 2015 roku o uzyskanie Chronionego Oznaczenia Geograficznego dla „kiełbasy białej parzonej wielkopolskiej”. Decyzją Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi kompletny wniosek został w dniu 10 lutego 2016 roku przekazany do Komisji Europejskiej. Po pozytywnej weryfikacji Komisji Europejskiej 9 marca 2017 r. w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej ukazała się tzw. I publikacja wniosku o rejestrację nazwy ,, kiełbasa biała parzona wielkopolska” jako Chronione Oznaczenie Geograficzne podczas którego inne państwa członkowskie mogły oprotestować wniosek. Oficjalnie Kiełbasa Biała Parzona została wpisana na listę nazw chronionych produktów 7 lipca 2017 r. Oznacza to, że powyższa nazwa będzie mogła być używana jedynie przez producentów na ściśle określonym obszarze geograficznym, obejmującym województwo wielkopolskie oraz część powiatów w województwie lubuskim i kujawsko-pomorskim. Każdy producent chcący posługiwać się tą chronioną nazwą będzie musiał poddać się kontroli zgodności produktu z zarejestrowaną specyfikacją i otrzymać stosowany certyfikat. W kiełbasie białej parzonej wielkopolskiej dominuje smak zaparzonego mięsa wieprzowego z lekkim aromatem czosnku i pieprzu. Wyraźnie wyczuwalna jest również nuta tartego majeranku, podkreślająca jej smak oraz związek z regionem Wielkopolski. Wyjątkowość kiełbasy białej parzonej wielkopolskiej polega również na tym, że jest produkowana ze świeżego, schłodzonego, niepeklowanego mięsa w 70% pochodzącego z szynki, a także niedługi czas jej przygotowywania co wpływa na jej wysoką jakość.

System ochrony i promocji wyrobów regionalnych i tradycyjnych jest jednym z najważniejszych czynników wpływających na zrównoważony rozwój obszarów wiejskich i realizację założeń Wspólnej Polityki Rolnej. Realizowana w Unii Europejskiej polityka jakości daje pewność konsumentom, że kupują oni żywność bardzo wysokiej jakości, która jednocześnie charakteryzuje się wyjątkową, tradycyjną metodą produkcji. Ze względu na dużą różnorodność produktów wprowadzanych na rynek konsumenci oczekują jasnych i wyczerpujących informacji na temat jakości i pochodzenia produktu rolnego lub artykułu spożywczego. Posiadanie oznaczenia ma z jednej strony poświadczać autentyczność danego produktu, a z drugiej być rękojmią jakości. Dzięki temu potencjalny nabywca ma więcej danych pozwalających mu dokonać wyboru podczas robienia zakupów. Cena przestaje być jedynym, czy też najważniejszym argumentem przemawiającym na rzecz danego wyrobu. Poprzez związek produktu z regionem, zakup staje się początkiem kontaktu z wyjątkową kulturą, tradycją, historią, społeczności danego obszaru. Identyfikację i wybór poszczególnych wyrobów ułatwiają oznaczenia geograficzne, nazwy pochodzenia oraz gwarantowane tradycyjne specjalności. Przyznanie „regionalnych oznaczeń” zwiększa konkurencyjność wyrobów i może również być ważnym elementem oddziaływania na potencjalnego klienta. Jednym z podstawowych elementów zapewnienia ochrony jest skuteczny system kontroli, na który składa się kontrola zgodności procesu produkcji ze specyfikacją oraz kontrola urzędowa. Produkt, którego pochodzenie jest gwarantowane przez Unię, współtworzy wizerunek obszaru, z którego się wywodzi i tym samym zachęca do odwiedzenia danego regionu, przyczyniając się do rozwoju turystyki. Konsument, mający dostęp do produktu wyższej jakości, zapoznaje się jednocześnie z jego producentem oraz środowiskiem naturalnym i kulturowym, w którym wyrób powstawał.

Większość   produktów z Wielkopolski cechuje się wysoką jakością gwarantowaną znakiem „Jakość Tradycja”, a pięć produktów posiada oznaczenia unijne, są to: rogal świętomarciński, wielkopolski ser smażony, andruty kaliskie, kiełbasa biała parzona wielkopolska, które posiadają znak Chronione Oznaczenie Geograficzne, natomiast olej „rydzowy” – certyfikat Gwarantowana Tradycyjna Specjalność. Dzięki tym oznaczeniom regionalne produkty z Wielkopolski stają się uznane także poza granicami kraju i stanowią wizytówkę naszego Regionu.  

Informacje dotyczące Listy Produktów Tradycyjnych i Regionalnych:

Departament Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego

Siedziba Departamentu:

al. Niepodległości 34

61-714 Poznań

sekretariat - piętro V, część B, pokój 564

tel.: 61 626 65 00/33

fax: 61 626 65 01