Dziś obchodzimy Światowy Dzień bez Tytoniu

Palenie tytoniu stanowi przyczynę wielu schorzeń a nawet przedwczesnej śmierci.  W Europie, na liście 10 najczęstszych przyczyn chorób, palenie tytoniu znajduje się na drugim miejscu i jest odpowiedzialne za 12,3% chorób[1]. Najczęściej są to choroby układu oddechowego, ponieważ jest on szczególnie wrażliwy na natychmiastowe skutki palenia. Dzieje się tak ponieważ 7 tys. związków chemicznych zawartych w dymie tytoniowym (z których 250 jest szkodliwych, a 70 rakotwórczych)[2] z każdym wdechem palacza dostaje się do płuc. Rozgrzane cząsteczki powodują stopniowe uszkodzenie nabłonka oskrzeli. Początkowo upośledzona zostaje czynność rzęsek, których zadaniem jest usuwanie z oskrzeli zanieczyszczeń dostających się wraz z wdychanym powietrzem. Zmniejszenie sprawności rzęsek utrudnia oczyszczanie oskrzeli, co jest przyczyną zalegania śluzu i sprzyja zakażeniom. Stałe działanie drażniące zawartych w dymie substancji powoduje przerost gruczołów śluzowych błony śluzowej oskrzeli i zwiększa wydzielanie śluzu. Zmiany te prowadzą do klinicznych objawów przewlekłego zapalenia oskrzeli (kaszlu i odksztuszania plwociny). Dym działa szkodliwie również na pozostałe odcinki dróg oddechowych powodując ich obrzęki i utrudnienie przepływu powietrza[3].
Ze względu na rosnącą liczbę osób uzależnionych oraz pacjentów cierpiących  na schorzenia spowodowane paleniem papierosów Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) w 1987 roku rozpoczęła globalną, coroczną kampanię zmierzającą do zwrócenia uwagi na aspekty zdrowotne, społeczne oraz ekonomiczne palenia tytoniu.

Oceniając koszty finansowe ponoszone przez społeczeństwo, wynikające z palenia tytoniu optymistycznie ocenia się je na około 892 miliony złotych rocznie, pesymistycznie przewiduje się nawet około 3 biliony złotych rocznie. 
W okresie światowej pandemii COVID-19 należy zwrócić szczególną uwagę i dołączyć do wyżej wymienionych negatywnych aspektów palenia tytoniu fakt, wskazujący na wyższe ryzyko infekcji SARS-CoV-2 u osób palących. Naukowcy są zgodni, że zarówno osoby palące papierosy, jak i wapujące (czyli używające papierosów elektronicznych i ich nowatorskich wyrobów), znacznie ciężej przechodzą infekcje spowodowane zakażeniem wirusem SARS-CoV-2. Niektóre badania wskazują na wyższe ryzyko infekcji SARS-CoV-2 u osób palących, ale wszystkie dowodzą ciężkiego przebiegu COVID-19 i większej częstości zgonów z tego powodu u osób palących.

Na całym świecie około 780 milionów ludzi wyraża chęć rzucenia palenia, jednak tylko 30% z nich ma dostęp do narzędzi, które mogą pomóc im przezwyciężyć fizyczne i psychiczne uzależnienie od tytoniu. 
Światowa Organizacja Zdrowia współpracując z innymi organizacjami prozdrowotnymi pragnie zachęcać ludzi do podejmowania skutecznych prób rzucenia palenia tytoniu. Należy podkreślić, że w każdej chwili warto zerwać z nałogiem palenia ponieważ rzucenie palenia przynosi natychmiastowe i długoterminowe korzyści zdrowotne. 

Już po 20 minutach rzucenia palenia spada tętno. W ciągu 12 godzin poziom tlenku węgla we krwi wraca do normy. W ciągu 2–12 tygodni poprawia się krążenie, co wpływa na poprawę wydolności płuc. W ciągu 1-9 miesięcy kaszel i duszność znacznie zmniejszają się a nawet ustępują. W ciągu 5–15 lat ryzyko udaru zmniejsza się do poziomu jak u osób niepalących. W ciągu 10 lat śmiertelność z powodu raka płuc jest o około połowę mniejsza niż wśród palaczy. W ciągu 15 lat ryzyko wystąpienia chorób serca jest takie, jak u niepalących.

Palenie zabija co roku miliony ludzi na całym świecie. Jeśli więc promowanie zaprzestania palenia tytoniu organizowane przy okazji „Światowego Dnia bez Tytoniu” spowoduje, że  palenie rzuci chociaż kilkadziesiąt osób, będzie to dobra wiadomość, która zachęci do podejmowania dalszych działań. 

Więcej informacji znajdziecie Państwo na oficjalnej stronie kampanii: 
https://www.euro.who.int/en/media-centre/events/events/2021/05/world-no-tobacco-day-2021-commit-to-quit

[1] „Obciążenia wynikające z palenia tytoniu”, Jan Zieliński Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc, Pneumonol. Alergol. Pol. 2008; 76: 170–173
[2] http://onkologia.org.pl/palenie-tytoniu
[3] https://www.mp.pl/pacjent/pochp/palenie/54200,palenie-a-pluca