Koniec okrutnego prawa - nowe przepisy dotyczące zasiłku pogrzebowego

Czym jest zasiłek pogrzebowy?

Zasiłek pogrzebowy to świadczenie wypłacane na mocy ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Jego głównym celem jest wsparcie finansowe dla osób pokrywających koszty pochówku zmarłego.

Komu przysługuje zasiłek pogrzebowy?

Zasiłek pogrzebowy przysługuje osobom, które poniosły koszty pogrzebu zmarłej osoby, która była:

• ubezpieczona w ZUS,
• posiadająca prawo do emerytury lub renty,
• spełniającej warunki do otrzymania emerytury lub renty w dniu śmierci,
• mającej przyznaną emeryturę pomostową lub nauczycielskie świadczenie kompensacyjne,
• zmarłej podczas pobierania zasiłku chorobowego lub świadczenia rehabilitacyjnego,
• będącej cywilną niewidomą ofiarą działań wojennych,
• pobierającej rentę socjalną, świadczenie lub zasiłek przedemerytalny,
• zmarłej w wyniku wypadku lub choroby zawodowej w szczególnych okolicznościach,
• będącej członkiem rodziny powyższych osób.

Za członków rodziny uznaje się m.in. małżonka, rodziców, dzieci, rodzeństwo, dziadków, wnuki oraz osoby objęte opieką prawną. Zasiłek mogą otrzymać również osoby spoza rodziny lub instytucje, które poniosły koszty pogrzebu.

Wysokość zasiłku pogrzebowego

Aktualnie zasiłek pogrzebowy wynosi 4000 zł. Członek rodziny, który pokrył koszty pogrzebu, otrzymuje zasiłek w pełnej wysokości, niezależnie od rzeczywistych wydatków. Dla osób spoza rodziny oraz instytucji możliwy jest zwrot tylko faktycznie poniesionych kosztów, ale nie przekraczających 4000 zł.

Zmiana wysokości zasiłku od 2026 r.

Na dzień 20 maja 2025 r. Prezydent RP Andrzej Duda podpisał ustawę, która podnosi wysokość zasiłku pogrzebowego do 7000 zł, co wejdzie w życie 1 stycznia 2026 roku. Dodatkowo zasiłek będzie waloryzowany od 1 marca, jeśli inflacja w roku poprzednim przekroczy 5%.

Zasiłek celowy na pokrycie kosztów pogrzebu

W ramach nowych regulacji wprowadzony zostanie również zasiłek celowy, który przysługuje osobom, które pokryły koszty pogrzebu w sytuacji, gdy zmarłemu nie przysługuje zasiłek pogrzebowy, lub gdy zasiłek istnieje, ale poniesione koszty były nadzwyczajne, np. związane z transportem zwłok z zagranicy.

Koniec obowiązku określania płci przy poronieniu

Nowe przepisy, które obowiązują po 21 lipca 2025 r., znoszą wymóg określania płci martwo urodzonego dziecka jako warunku ubiegania się o zasiłek pogrzebowy. Wcześniejsze regulacje wymagały ustalenia płci, co często prowadziło do sytuacji, w której rodzice zmuszeni byli do kosztownych badań genetycznych, aby uzyskać niezbędne dokumenty do wypłaty zasiłku.

Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej uznaje takie procedury za niehumanitarne. Nowe regulacje mają na celu uproszczenie procesu ubiegania się o zasiłek pogrzebowy dla rodziców martwo urodzonych dzieci. Odtąd zasiłek będzie dostępny niezależnie od czasu trwania ciąży i ustalenia płci dziecka, co ma zminimalizować dodatkowy stres i obciążenia finansowe dla rodzin w trudnych chwilach.

Zmiany w zasiłku pogrzebowym - wejście w życie oraz przepisy przejściowe

Rozporządzenie dotyczące nowych przepisów czeka na ogłoszenie w Dzienniku Ustaw i ma wejść w życie po upływie 14 dni, co oznacza, że zmiany mogą obowiązywać już od sierpnia tego roku. Warto zwrócić uwagę na przepis przejściowy, który umożliwia przyznanie zasiłku pogrzebowego na podstawie karty zgonu, zaświadczenia lekarza lub położnej, niezależnie od długości trwania ciąży, pod warunkiem posiadania dokumentacji medycznej potwierdzającej ciążę.

Nowe regulacje mają na celu uproszczenie procesu starania się o zasiłek pogrzebowy, co pozwoli na minimalizację niejasności oraz barier proceduralnych, a także poprawi dostępność świadczeń dla rodziców dotkniętych stratą.