Rowerem w powiat: Malowniczy Przedecz nad jeziorem

Miasto i gmina Przedecz

Gmina Przedecz leży na północno-wschodnim województwa wielkopolskiego. Graniczy z gminami województw kujawsko-pomorskiego i łódzkiego. Zajmuje powierzchnię 76,5 km2, a zamieszkuje ją prawie 4 500 osób. W skład gminy wchodzą: miasto Przedecz, liczące 1821 mieszkańców i 14 sołectw: Arkuszewo (244 mieszkańców), Chrustowo (208), Dziewczopólko (77), Dziwie (267), Holenderki (131), Jasieniec (72), Józefowo (124), Katarzyna (336), Kłokoczyn (95), Łączewna (161), Nowa Wieś Wielka (148), Rybno (294), Zalesie (148) i Żarowo (341).

Zarys historyczny

W okresie kształtowania się państwa Mieszka I i Bolesława Chrobrego Przedecz należał do dzielnicy zwanej Ziemią Kujawską, chociaż później zaliczany był również do Ziemi Łęczyckiej, co brało się zapewne z tego, iż leżał na pograniczu tych ziem. Administracyjnie należał do Księstwa Kujawskiego, które dzieło się na dwa województwa: inowrocławskie i brzesko-kujawskie. W województwie brzesko-kujawskim było zaś pięć powiatów: brzeski, kujawski, kruszwicki, radziejowski i przedecki. Taki podział, w którym Przedecz był miastem powiatowym, utrzymał się aż do 1793 r. W XVII wieku powiat obejmował obszar 903 mil i składał się z 5 parafii i 111 wsi.

Przyroda

Północna część gminy Przedecz leży na Pojezierzu Kujawskim, natomiast południowe krańce położone są na Wysoczyźnie Kłodawskiej. Lasy kilkanaście procent powierzchni. Krajobraz zdominowany przez pola uprawne, które urozmaicają jedynie niewielkie jeziora.

Zabytki

• Baszta Zamkowa

 Zabytkiem świadczącym o znaczeniu miasta w dawnych czasach jest murowana baszta, pozostałość po średniowiecznym zamku wybudowanym około 1360 roku na zlecenie Kazimierza Wielkiego. Króla, jako budowniczego warowni wymienia Jan Długosz oraz XIV-wieczny anonimowy autor tzw. „Kroniki katedralnej krakowskiej”. Wcześniej w tym miejscu stał stary drewniano-ziemny gród, który w czasie wojny polsko-krzyżackiej (wiosną 1329 r.) został zdobyty przez oddział komtura Ottona z Luterbergu. 

• Kościół pw. Świętej Rodziny

Kościół w Przedczu prezentuje się imponująco – wielkością i bogatym wystrojem wnętrza przypomina katedrę. Piękne i zadbane jest również jego otoczenie. Świątynia powstała w latach 1904-1909. Pierwsza wzmianka o parafii przedeckiej pochodzi z 1401 roku, ale domyślać się można, że istniała ona już wcześniej, o czym świadczy m.in. fakt, że istniała tu kaplica zamkowa. Być może pierwszym kościołem parafialnym była drewniana kaplica św. Katarzyny, na terenie folwarku Katarzyna, która w ciągu wieków kilka razy ulegała zniszczeniu, była następnie remontowana, aż w 1824 roku popadła w ruinę i dziesięć lat później została rozebrana i w drodze licytacji sprzedana na opał. 

• Ratusz miejski

Do 1820 roku władze miejskie urzędowały w drewnianym ratuszu przy Nowym Rynku. Obiekt był jednak już tak mocno zniszczony, że zapadła decyzja o jego rozbiórce i budowie nowego, murowanego ratusza. Budowę zakończono w 1826 roku. Ten klasycystyczny obiekt po dziś dzień spełnia swoje funkcje - jest siedzibą władz miasta.

• Jatki miejskie

Pobudowane z inicjatywy władz miejskich w tym samym czasie, co ratusz. Jest to budowla o jednym murze od strony południowej i dziewięciu kolumnach w typie dorobkiem, na których wspiera się dach. W okresie dawniejszym jatki służyły handlarzom do wystawienia towarów (w słowniku Lindego czytamy: ,,Jatki, kramy przekupniów, gdzie mięso, ryby, jaką i insze żywioły przydają"). Według współczesnego nazewnictwa jatki, to coś zbliżonego do hali targowej. Podobne obiekty stawiano w wielu miastach Polski. Miejsca w nich wydzierżawiali sprzedawcy od miasta w drodze publicznej licytacji. W przedeckich jatkach handel odbywał się do 80. lat xx wieku.

Przedecz współcześnie

Dzisiejszy Przedecz jest uroczym miasteczkiem, położonym nad jeziorem Przedeckim. Centrum miasta wyznacza Plac Wolności, przy którym mieszczą się zabytkowe budowle – ratusz, jatki miejskie oraz remiza i restauracja. Po środku placu stoi pomnik poświęcony przedczanom, poległym i pomordowanym za wolną Polskę. Od placu, przez centrum miasta, prowadzi ul. Kilińskiego, przy której stoi – duży niemal jak katedra - kościół pw. Świętej Rodziny. Przed świątynią znajduje się parking, mogący pomieścić kilkadziesiąt pojazdów. Nieopodal znajduje się targowisko miejskie.

źródło: Gmina Przedecz, Przedecz.com