Rząd przyjął projekt zmian w systemie orzecznictwa ZUS

Ujednolicenie orzecznictwa i szybsze decyzje

Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw. Dokument, przygotowany przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, ma charakter deregulacyjny. Jego głównym celem jest usprawnienie pracy lekarzy orzeczników ZUS i skrócenie czasu oczekiwania na wydanie orzeczeń.

Jednym z kluczowych założeń jest wprowadzenie 30-dniowego terminu na wydanie orzeczenia. Obecnie czas oczekiwania bywa znacznie dłuższy, co przekłada się na utrudnienia dla pacjentów ubiegających się m.in. o świadczenia chorobowe czy rentowe.

Projekt zakłada również ujednolicenie zasad stosowanych przez lekarzy orzeczników i przedstawicieli innych zawodów medycznych, którzy zostaną włączeni do systemu orzekania.

Zmiany w zatrudnieniu lekarzy ZUS

Nowelizacja wprowadza elastyczniejsze formy zatrudnienia dla lekarzy orzeczników. Będą oni mogli pracować zarówno na podstawie umowy o pracę, jak i umowy o świadczenie usług. Ma to zwiększyć atrakcyjność pracy w ZUS i pomóc w uzupełnieniu braków kadrowych.

Dodatkowo, wprowadzone zostają nowe zasady wynagradzania, oparte o mnożniki średniego wynagrodzenia krajowego. Średni wzrost wynagrodzeń lekarzy orzeczników ma wynieść ok. 25%.

Do pracy w ZUS mają trafiać także młodsi lekarze. Wymogiem będzie co najmniej pięcioletni staż zawodowy. Rząd liczy, że poprawa warunków pracy i przejrzystość procedur przyciągną nowych specjalistów.

Włączenie innych zawodów medycznych

Zgodnie z projektem, do procesu orzekania w określonych sprawach włączeni zostaną fizjoterapeuci oraz pielęgniarki. Będą oni mogli wydawać orzeczenia np. w sprawach dotyczących rehabilitacji leczniczej czy samodzielnej egzystencji pacjenta.

Decyzję o skierowaniu sprawy do przedstawiciela innego zawodu medycznego podejmie główny lekarz orzecznik. Rozwiązanie to ma odciążyć lekarzy i przyspieszyć rozpatrywanie wniosków.

Zmiany organizacyjne w strukturze ZUS

Projekt zakłada konsolidację orzecznictwa ZUS w większych jednostkach organizacyjnych. Dzięki temu, pacjenci będą mieli łatwiejszy dostęp do usług i lepszą jakość obsługi.

Dodatkowym wsparciem dla lekarzy orzeczników będą asystenci medyczni. Ich zadaniem będzie przejęcie części obowiązków administracyjnych, co pozwoli lekarzom skupić się na analizie medycznej przypadków.

Nowy model orzekania w ZUS

Zmodyfikowany zostanie także sam model orzekania. Obecnie orzeczenia w pierwszej instancji wydaje pojedynczy lekarz, natomiast w drugiej instancji sprawę rozpatruje trzyosobowa komisja lekarska.

Po zmianach, zarówno w pierwszej, jak i drugiej instancji, orzeczenie będzie wydawała jedna osoba. Warunkiem ma być jednak to, że lekarz orzekający w drugiej instancji nie może być tą samą osobą, która wydała orzeczenie pierwotne. Dodatkowo, będzie musiał posiadać odpowiednią specjalizację i doświadczenie.

Możliwość odwołania i nadzór Prezesa ZUS

W projekcie przewidziano wzmocnienie kontroli jakości orzeczeń. Prezes ZUS będzie mógł zlecić ponowne rozpatrzenie sprawy w przypadku stwierdzenia wadliwości orzeczenia. Zwiększy się także zakres nadzoru nad procesem orzekania.

Nowością będzie możliwość odwołania się do sądu rejonowego w przypadku odmowy skierowania na rehabilitację leczniczą. Do tej pory taka ścieżka nie była przewidziana.

Nowe zasady kontroli zwolnień lekarskich

Istotną częścią nowelizacji są zmiany dotyczące kontroli wykorzystywania zwolnień lekarskich. Doprecyzowano, w jakich sytuacjach ubezpieczony może stracić prawo do zasiłku chorobowego.

Będzie to możliwe w dwóch przypadkach:

• podjęcie pracy zarobkowej w czasie zwolnienia (z wyjątkiem czynności codziennych, jak np. zakupy),
• podejmowanie działań, które mogą wydłużyć okres rekonwalescencji, np. wyjazdy wymagające dużego wysiłku fizycznego.

Nowelizacja dopuszcza jednocześnie sytuacje, w których osoba zatrudniona na dwóch etatach może pracować w jednym miejscu, a przebywać na zwolnieniu w drugim, o ile charakter pracy i choroby to umożliwiają.

Wejście w życie i dalsze działania

Zasadnicza część nowych przepisów ma wejść w życie 1 stycznia 2026 roku. Rząd zapowiada, że zmiany są częścią szerszego pakietu deregulacyjnego, który ma poprawić funkcjonowanie instytucji publicznych i ułatwić obywatelom korzystanie z ich usług.

W ocenie Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, zmiany przyczynią się do skrócenia kolejek, usprawnienia pracy lekarzy orzeczników i zapewnienia większej przejrzystości całego systemu.