Spadek? Uważaj na jeden błąd. Nowe przepisy mogą cię uratować przed podatkiem

Uproszczenia i ochrona przed utratą zwolnień

Rząd zatwierdził projekt nowelizacji ustawy o podatku od spadków i darowizn, który został przygotowany przez Ministra Finansów i Gospodarki. Nowe przepisy mają uprościć obowiązki spadkobierców wobec urzędów skarbowych i wprowadzić dodatkowe mechanizmy ochronne dla osób dziedziczących majątek lub firmy po zmarłych członkach rodziny.

Jednym z głównych celów projektu jest umożliwienie przywrócenia prawa do zwolnienia z podatku w przypadkach, gdy termin na zgłoszenie nabycia majątku zostanie przekroczony nie z winy podatnika. To rozwiązanie ma chronić obywateli w sytuacjach losowych, takich jak choroba, brak wiedzy o dziedziczeniu czy inne uzasadnione okoliczności.

Nowe zasady przywracania terminu na zgłoszenie

Zgodnie z obowiązującym prawem, osoby z najbliższej rodziny zmarłego lub nabywcy przedsiębiorstw osób fizycznych muszą w ciągu 6 miesięcy od nabycia majątku zgłosić ten fakt do urzędu skarbowego. Niezachowanie tego terminu skutkuje koniecznością zapłaty podatku.

Projekt nowelizacji wprowadza możliwość przywrócenia tego terminu, jeśli podatnik wykaże, że jego przekroczenie nastąpiło bez jego winy. Przykładami takich sytuacji mogą być:

• poważna choroba,
• brak informacji o otrzymanym spadku,
• inne zdarzenia losowe.

W praktyce oznacza to, że więcej osób będzie mogło skorzystać ze zwolnienia z podatku, nawet jeśli nie dopełnią formalności w ustawowym terminie.

Sądowe uchylenie decyzji podatkowej

Nowelizacja przewiduje również możliwość uchylenia decyzji podatkowej w przypadku, gdy urząd skarbowy odmówi przywrócenia terminu, a sąd uzna, że podatnik miał rację. Obecnie obowiązujące przepisy nie dają takiej możliwości, co często prowadziło do niekorzystnych konsekwencji dla spadkobierców.

Po wejściu w życie nowych przepisów, wyrok sądu administracyjnego korzystny dla podatnika będzie mógł skutkować umorzeniem postępowania i anulowaniem obowiązku zapłaty podatku.

Doprecyzowanie momentu powstania obowiązku podatkowego

Jedną z istotnych zmian jest również precyzyjne określenie momentu, w którym powstaje obowiązek podatkowy z tytułu nabycia spadku. Obecnie obowiązek ten pojawia się z chwilą przyjęcia spadku, co często następuje automatycznie po upływie sześciu miesięcy od śmierci spadkodawcy, jeśli nie zostało złożone oświadczenie o odrzuceniu spadku.

W praktyce wiele osób nie zdaje sobie sprawy, że nieświadomie przyjęły spadek, co prowadzi do niespodziewanych zobowiązań wobec fiskusa. Nowelizacja zmienia ten stan rzeczy.

Po zmianach, obowiązek podatkowy powstanie dopiero w momencie:

• uprawomocnienia się postanowienia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku,

• zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia przez notariusza,

• wydania europejskiego poświadczenia spadkowego.

Rozwiązanie to zapewni spadkobiercom więcej czasu na zapoznanie się z formalnościami i przygotowanie się do ich realizacji.

Korzyści dla nabywców firm po zmarłych przedsiębiorcach

Zmiany będą szczególnie istotne także dla osób, które dziedziczą jednoosobową działalność gospodarczą po zmarłym przedsiębiorcy. Obecnie, jeśli nie zgłoszą nabycia firmy w terminie, tracą prawo do zwolnienia z podatku. Po wejściu w życie nowych przepisów, również oni będą mogli starać się o przywrócenie tego prawa, jeżeli wykażą, że opóźnienie nie nastąpiło z ich winy.

To ułatwienie wpisuje się w szerszą politykę wspierania sukcesji firm rodzinnych i ograniczania barier prawno-podatkowych dla małych przedsiębiorstw.

Termin wejścia w życie

Zgodnie z projektem, nowe przepisy mają wejść w życie po 14 dniach od daty ogłoszenia ustawy w Dzienniku Ustaw. Oznacza to, że zmiany mogą zacząć obowiązywać jeszcze w 2025 roku, jeśli proces legislacyjny przebiegnie sprawnie.

Resort finansów podkreśla, że projekt wpisuje się w założenia rządowego programu deregulacyjnego, którego celem jest uproszczenie obowiązków obywateli i zmniejszenie ryzyka niezamierzonych konsekwencji podatkowych.