80 rocznica pierwszego transportu Żydów z Koła. Uroczystość na terenie byłego obozu

Uroczystość rozpoczęła się od przemówień dr Anny Ziółkowskiej, dyrektor Muzeum Martyrologiczne w Żabikowiew Żabikowie i dr. Krzysztofa Witkowskiego, burmistrza Miasto Koło. Uczestnicy przeszli następnie pod pozostałości piwnic pałacowych, które zajmują szczególne miejsce w historii obozu, ponieważ ofiary spędzały tam ostatnie chwile życia przed wejściem do mobilnych komór gazowych. Uczennica Liceum Ogólnokształcące im Kazimierza Wielkiego w Kole odczytała fragment relacji Michała Podchlebnika, uciekiniera z obozu zagłady, opisującej akcję wysiedleńczą z getta w Kole. Modlitwę za zmarłych odśpiewał  Borys Weininger z Gmina Żydowska w Łodzi - Kehila Kedosza Łódź. Następnie chargé d'affaires Ambasada Izraela w Polsce, Tal Ben-Ari Yaalon wygłosiła przemówienie, w którym podkreśliła znaczenie obozu śmierci w Chełmnie w historii Zagłady. Ofiary obozu upamiętniono poprzez złożenie kwiatów i zapalenie zniczy przy ruinach pałacu.  

Uroczystości towarzyszyło otwarcie wystawy czasowej „Życie kolskich Żydów sprzed lat…” z oprowadzaniem kuratorskim Magdaleny Babik. Następnie uczestnicy zapoznali się z nieznanym do tej pory świadectwem ostatnich więźniów obozu, o którym opowiedziała Małgorzata Grzanka, opublikowanym w nowym wydawnictwie „Nazwali to, że biorą na robotę… Dokumenty osobiste więźniów niemieckiego obozu zagłady w Chełmnie”.

Słowo do zgromadzonych skierowali wojewoda wielkopolski Michał Zieliński, odczytane przez jego doradczynię Mariolę Rakiewicz, a także Izzi Keren, przewodniczący Ziomkostwa Żydów z Koła w Izraelu. Przed rozpoczęciem uroczystości pani Yaalon zwiedziła teren Miejsca Pamięci w Chełmnie wraz z wystawami stałymi, po jej zakończeniu złożyła kwiaty przy Ścianie Pamięci w Lesie Rzuchowskim.

W uroczystości wzięli udział również: przewodniczący Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Łodzi Józef Weininger, burmistrz Dąbia Tomasz Ludwicki, wójt Gminy Grzegorzew Bożena Dominiak, zastępca Dyrektora Departamentu Kultury Urzędu Marszałkowskiego w Poznaniu Grażyna Brzezińska, kierownik Oddziałowego Biura Badań Historycznych IPN w Poznaniu, prof. UAM dr hab. Konrad Białecki, Przewodnicząca Rady Muzeum Martyrologicznego w Żabikowie prof. UAM dr hab. Danuta Konieczka – Śliwińska.