Nie musisz już iść do sądu, żeby się rozwieść?! Rząd szykuje zaskakujące zmiany

Nowe podejście do rozwodów – szybciej, sprawniej, bez sali sądowej

Ministerstwo Sprawiedliwości zapowiedziało istotne zmiany w przepisach regulujących kwestie rodzinne. Zgodnie z przygotowywaną nowelizacją Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, rozwód w niektórych przypadkach będzie mógł zostać orzeczony bez konieczności angażowania sądu. Wystarczające miałoby być złożenie zgodnego oświadczenia przez oboje małżonków przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego.

Zmiana dotyczyć będzie wyłącznie par, które nie mają wspólnych małoletnich dzieci oraz zgodnie decydują się na rozstanie. W takim przypadku, zamiast długotrwałej procedury sądowej, rozwód miałby być możliwy do uzyskania w znacznie prostszej formie administracyjnej. O planowanych zmianach informuje m.in. Polska Agencja Prasowa.

Warunki rozwodu bez udziału sądu

Projekt zakłada, że kierownik USC będzie mógł rozwiązać małżeństwo wyłącznie wtedy, gdy:

• małżonkowie nie mają wspólnych małoletnich dzieci,
• obie strony zgodnie wnioskują o rozwód,
• obie strony złożą zgodne oświadczenie o trwałym i zupełnym rozkładzie pożycia,
• żadne z nich nie zgłasza roszczeń alimentacyjnych ani majątkowych.

To rozwiązanie ma odciążyć sądy i przyspieszyć procedury rozwodowe w przypadku, gdy obie strony nie mają do siebie roszczeń i nie pozostają w konflikcie.

Celem uproszczenie procedur i ochrona dzieci

Ministerstwo podkreśla, że zmiany mają na celu nie tylko skrócenie i uproszczenie procedur rozwodowych, ale również większą ochronę dobra dziecka. Dlatego możliwość rozwodu przed urzędnikiem stanu cywilnego nie będzie przysługiwać parom wychowującym wspólne małoletnie dzieci.

W takich przypadkach nadal konieczne będzie postępowanie sądowe, w trakcie którego sąd zbada m.in. sytuację rodzinną i potrzeby dziecka. To właśnie dobro dziecka – jak zaznacza resort – ma pozostać priorytetem.

Nowa instytucja „pojednania małżonków”

W ramach reformy rozważane jest także wprowadzenie nowej instytucji prawnej – „pojednania małżonków”. Procedura ta miałaby na celu wsparcie par w kryzysie, które jeszcze nie podjęły ostatecznej decyzji o rozstaniu.

Zamiast natychmiastowego skierowania sprawy do sądu, małżonkowie mogliby skorzystać z pomocy mediatora lub doradcy rodzinnego, by spróbować naprawić relację. W założeniu ma to zmniejszyć liczbę rozwodów wynikających z chwilowych trudności czy braku komunikacji między partnerami.

Powrót do rozwodu z orzekaniem o winie?

Obecnie obowiązujące przepisy pozwalają na rozwód z orzeczeniem o winie jednej ze stron, obu stron lub bez orzekania o winie. Nowelizacja nie przewiduje zniesienia tej możliwości, ale resort analizuje, czy nie warto uprościć tej procedury. Chodzi m.in. o uniknięcie przewlekłych postępowań, które dodatkowo pogłębiają konflikt między stronami.

Wstępne założenia projektu przewidują także wprowadzenie elektronicznego systemu wspierającego procedury rozwodowe oraz usprawnienia w zakresie ustalania kontaktów z dziećmi czy obowiązków alimentacyjnych.

Proces legislacyjny w toku

Projekt nowelizacji Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego jest obecnie na etapie przygotowań. Ministerstwo nie wskazało jeszcze dokładnego terminu skierowania propozycji do konsultacji publicznych, jednak zapowiedziano, że szczegóły zostaną przedstawione w najbliższych tygodniach.

Zmiany mają charakter systemowy i będą dotyczyły nie tylko samego postępowania rozwodowego, ale także innych aspektów prawa rodzinnego, takich jak obowiązki alimentacyjne, kontakty z dzieckiem czy ułatwienia w procedurach mediacyjnych.